Terug naar alle nieuwsberichten
dinsdag 13 mei 2025
Sinds het begin van dit jaar staat in de hal van Stadskantoor Utrecht het Peukenbos: een ‘levend’ kunstwerk van Angelina Kumar. Het bos is gemaakt uit 500.000 sigarettenpeuken, waarvan er tachtigduizend bij elkaar zijn geraapt door vrijwilligers van BieKlien: een initiatief van Bianca Tiegelaar uit Monster.
Groot peukenprobleem
Met het Peukenbos willen Angelina en Bianca mensen bewust maken van hun slechte gewoonte. Want dagelijks gooien mensen argeloos duizenden peuken weg in de buitenruimte. “Rokers gooien hun sigaret zonder na te denken op straat, of in de natuur”, vertelt Angelina. “Daardoor hebben we een groot peukenprobleem, maar niemand erkent het.” Rokers zien hun opgebrande sigaret namelijk niet als zwerfvuil. “Het is ‘normaal’ dat je je peuken op straat gooit, het hoort bij het rookritueel. De filters zijn klein en goed gecamoufleerd, waardoor ze niet opvallen. Een slimme truc van de fabrikanten.”
Bos gemaakt van peuken
Samen met Noreen van Holstein vestigde Angelina al eerder de aandacht op zwerfvuil. Met The Waste Bar kon je met zwerfafval, zoals blikjes en sigarettenpeuken, op festivals hapjes en drankjes betalen. Hierdoor ontstond het idee om een half miljoen peuken te verzamelen voor een Peukenbos. Angelina: “Om te kijken hoe ik peuken kon conserveren, deed ik eerst twee jaar onderzoek in een laboratorium. Een behoorlijk giftig werkje. Na vele experimenten vond ik een natuurlijke manier om de peuken af te breken en ontstond het Peukenbos: 32 stammen, gemaakt van sigarettenpeuken. Met hulp van Bianca kwam het maakproces ervan in een stroomversnelling.”
Vervuilend goedje
Een groot deel van de peuken voor het kunstwerk zijn verzameld door Bianca en de vrijwilligers van BieKlien. “Ik ben al jaren zwerfafvalraper, maar peuken laat ik meestal liggen. Het zijn er gewoon te veel”, vertelt ze. “Mensen hebben geen idee hoe vervuilend een weggegooide peuk is. Er zitten gifstoffen in de tabak en plastic in het filter, maar ook zware metalen die in het milieu terechtkomen. De peuken die in het milieu belanden vervuilen niet alleen de bodem, maar ook het grondwater. Eén sigaret kan wel duizend liter water bevuilen.”
Netwerk van afvalrapers
Door haar vele opruimacties weet Bianca alles van het peukenprobleem. “Drie jaar geleden deed ik een aanvraag voor de regeling Kleine Culturele Initiatieven van Westland Cultuurweb. Met het project ‘De longen van de aarde’ maakte ik de vervuiling van sigarettenfilters zichtbaar. Met scholieren en vrijwilligers maakten we toen een grote boom van sigarettenfilters.” Binnen drie maanden had Bianca, samen met haar vrijwilligers, 80.000 peuken verzameld. “Ik sloeg ze op in emmers in de Jutterskeet bij vakantiepark Vlugtenburg. Het stonk verschrikkelijk, maar mede door de opruimacties werden we wel uitgeroepen tot het schoonste strand van Nederland. De mensen die de emmers zagen, gingen het gesprek aan en werden zich bewust van het probleem.”
Oproep aan de takabsindustrie
Via haar netwerk hoorde Bianca dat Angelina bezig was met haar Peukenbos. “Met een auto vol sigarettenfilters reed ik naar Utrecht om ze aan haar te doneren. Angelina heeft alle peuken vervolgens in haar kunstwerk verwerkt. Van ons allebei is de boodschap: gooi als consument je peuken niet zomaar op straat. Maar we doen ook een oproep aan de tabaksindustrie, die verantwoordelijk moeten zijn voor het innemen en recyclen ervan. Want opruimen is één ding, maar dan?”
Reizend peukenbos
Het Peukenbos in Stadskantoor Utrecht is niet de laatste plek voor het Peukenbos, hoopt Angelina. Bewustwording van het peukenprobleem is ontzettend belangrijk. “Met een beetje geluk kan het bos reizen naar andere locaties in het land, of wordt het onderdeel van een museumcollectie”, hoopt ze. Intussen gaat de donatie van sigarettenpeuken door. “Ik krijg nog steeds peuken van mensen, maar ik weet niet waar ik ze moet laten. Als ik het naar het milieupark breng, worden ze bij het restafval verbrandt. Dat is niet de bedoeling. Ik heb ze daarom maar opgeslagen in mijn kelder om ze te gebruiken voor een volgend project.”
Sluit je aan
Zwerfafval is landelijk een groot probleem, ondervindt Bianca. “In het Westland zijn er al veel vrijwilligers die helpen opruimen, maar er kunnen altijd mensen bij. Van de gemeente Westland kun je hiervoor een gratis afvalgrijper en afvalring krijgen.” Wil jij ook helpen, stuur dan een e-mail sturen naar info@bieklien.nl of neemt contact op met de wijkmanager. Met de spullen kun je een rondje maken in de wijk, of je aansluiten bij een opschoonactie bij natuurgebied De Zandmotor. Data voor gezamenlijke opruimacties en meer informatie vind je op www.bieklien.nl.
Tekst: Cathelijne Beijn
Fotografie: Justin Manders
Bovenstaand artikel verschijnt in een reeks artikelen gefaciliteerd door Westland Cultuurweb en Nieuwsblad Westland. Cultuurweb biedt ondersteuning aan het culturele veld van stichtingen, verenigingen, cultureel ondernemers en zelfgeorganiseerde clubs van beoefenaars. Wil je eens sparren over een toekomstgericht idee in jouw organisatie en wat daarbij nodig is? Hulp bij de zoektocht naar financiële middelen? Cultuurmakelaars Madeleine de Bruijn en Jasmijn van Holsteijn maken er graag tijd voor. Maak een afspraak via cultuurmakelaars@westlandcultuurweb.nl. Kijk voor meer informatie op www.westlandcultuurweb.nl/cultuur.