maandag 11 november 2024
Tijdens de VerWonderwijs conferentie op 2 oktober, raakten we geïnspireerd door de woorden van wetenschapsonderzoeker Mark Mieras. Plezier was het woord dat ons het meest bijbleef. Volgens hem is het onderdeel van de succesformule voor goed onderwijs, en hoort cultuuronderwijs daarom des te meer een plek te krijgen. Hij zegt daarover: "De zogeheten 'leuke' vakken zijn van belang. Extra aandacht aan rekenen besteden ten koste van 'leuke' vakken is het paard achter de wagen spannen." De waarde van kunst- en cultuuronderwijs onderstreept Mark Mieras nogmaals in het artikel in de zojuist verschenen Cultuurkrant, waarin we lezen hoe kunst gelijke kansen schept.
Mark Mieras deed literatuuronderzoek naar het versterken van kansengelijkheid door kunst- en cultuuronderwijs. In het artikel overtuigt hij ons dat het hoop creëert, doordat het andere vaardigheden aanspreekt dan bijvoorbeeld rekenen en taal. De met cijfers onderbouwde studies die hij doorploegde, gaven bijvoorbeeld aan dat kinderen uit gezinnen uit een hogere sociaal-economische klasse met meer hoop en een positief zelfbeeld naar school gingen. Eén van de studies greep specifiek zijn aandacht: er werd gekeken naar leerlingen met ouders met weinig opleiding. De conclusie was dat de leerlingen die op school zaten waar cultuuronderwijs een prominente plek kreeg - veel vaker dan leerlingen van scholen waar dit niet het geval was - later een goede, professionele carrière hadden. Volgens Mark Mieras lenen kunstvakken zich bij uitstek om leerlingen een kansvol en vervullend leven te bezorgen.
Wat we volgens hem kunnen leren van dit onderzoek? Met kunstvakken draag je bij aan identiteitsvorming en leer je vaardigheden aan die kinderen kansrijker maken, zoals zelfsturing, creativiteit en nieuwsgierigheid. Waar de ‘gewone’ vakken vaak richten op resultaat, gaat het in kunstonderwijs juist om het proces. Er wordt gekeken naar creatief vermogen en initiatief. Bovendien hebben deze vaardigheden weer positief effect op andere vakken. Zo gaat begrijpend lezen vooruit als je leerlingen creatief laat schrijven. Mark Mieras geeft aan dat er meer paralellen zijn wat je in eerste instantie denkt.
Een terechte opmerking die in het artikel wordt gemaakt is dat leerkrachten vaak niet de ruimte ervaren om hun eigen koers te varen en meer kunstvakken te geven. Mark Mieras is van menig dat dit komt omdat schoolbeleid leerkrachten jarenlang heeft ontmoedigd om hun eigen vakbekwaamheid als uitgangspunt te nemen. Het werkt twee kanten op: als je als leerkracht een gevoel van afhankelijkheid krijgt, daardoor minder zelfvertrouwen en hoop, dan is dat ook lastig om dit over te brengen aan je leerlingen. Hij neemt het Finse onderwijs als voorbeeld, waar kunst en beweging belangrijk zijn, er minder wordt gewerkt met vaste methoden en eindtermen en er meer ruimte is voor de inspiratie van de leerkracht en nieuwsgierigheid van de leerlingen. Leerkrachten spelen zelf dus een belangrijke rol. Zoals de titel van het artikel het mooi verwoord: hoopvol onderwijs begint bij een hoopvolle docent.
Lees het volledige onderzoek 'Hoe kunst gelijke kansen schept' hier.